İstanbul Milletvekilimiz Elif Esen’den Alzheimer ve Demans için Dört Bakanlığa Eş Zamanlı Soru Önergesi: “Devlet ailelerin üzerindeki ağır yükü, nasıl paylaşıyor?”

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Elif Esen, Türkiye’de artan Alzheimer ve Demans vakalarının aileler üzerinde yarattığı ağır bakım yüküne, güvenlik risklerine ve kamu hizmetlerindeki belirsizliklere dikkat çekerek Aile ve Sosyal Hizmetler, Sağlık, İçişleri ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarına eş zamanlı dört ayrı soru önergesi verdi.

Esen, Türkiye’nin hızla yaşlanan nüfusuna işaret ederek şunları söyledi:

“Alzheimer ve Demans hastalarının hayatı, yalnızca sağlık sisteminin değil; sosyal hizmetlerin, güvenlik kurumlarının, çalışma hayatının ve yerel yönetimlerin ortak sorumluluğudur. Aileler görünmez bir yük taşıyor, devletin ise bu yükü nasıl paylaştığını, hangi alanda ne yaptığını bilmiyoruz.”

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na: Bakım Hizmetleri, Mola Evleri ve Silver Alert Hazırlığı

Esen’in önergesinde, evde yaşayan yüksek riskli hastalara düzenli sosyal hizmet uzmanı ziyareti yapılıp yapılmadığı, gündüzlü bakım merkezlerinin kapasitesi, bakım yükümlüsü ailelere sağlanan destekler ve Türkiye Alzheimer Derneği gibi STK’larla iş birliği modelleri soruldu. Ayrıca “Gümüş Uyarı (Silver Alert)” sisteminin hayata geçirilip geçirilmediği de bakanlığın yanıtlaması istenen kritik sorular arasında yer aldı.

Sağlık Bakanlığı’na: Erken Tanı, Ulusal Veri Tabanı ve Standart Tedavi Protokolleri

Sağlık Bakanlığı’na yöneltilen sorularda, ulusal düzeyde bir erken tanı ve tarama programının bulunup bulunmadığı, nörobilişsel bozuklukların kayıt altına alındığı bir veri tabanı olup olmadığı, aile hekimlerine yönelik koruyucu önleyici eğitim modellerinin geliştirilip geliştirilmediği soruldu.Esen, demans bakım merkezlerinin tıbbi denetimleri ve kapasite planlamasının da kamuoyuyla şeffaf biçimde paylaşılması gerektiğini vurguladı.

İçişleri Bakanlığı’na: Kaybolma Vakaları ve Arama-Bildirim Mekanizmaları

Alzheimer/Demans hastalarının kaybolma vakalarındaki artışa dikkat çeken Esen, İçişleri Bakanlığı’ndan son 5 yılın kayıp istatistiklerini, Emniyet ve Jandarma’nın kullandığı özel kayıt-izleme sistemlerini ve kaybolma hâlinde devreye giren hızlı bildirim algoritması ile ilgili açıklama istedi. Ayrıca büyükşehir belediyeleri, AFAD ve kolluk kuvvetleri arasında bilişsel risk protokolü bulunup bulunmadığı da soruldu.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na: Ulusal Bakım Sigortası ve Çalışan Hakları

Esen’in önergesinde Alzheimer/Demans hastasına bakan aile bireylerinin iş yaşamında karşılaştığı zorluklara özel bir bölüm ayrıldı. Bakanlığa yöneltilen sorular arasında şunlar yer aldı:

• Ulusal bakım sigortası için yürütülen bir çalışma var mı?
• Bakım veren aile bireylerinin çalışma hakları ve izin mekanizmaları nedir?
• Özel yaşlı bakım kuruluşlarının denetim kriterleri güncelleniyor mu?

“Bu ülkenin yaşlanan nüfusu yalnız olmamalı, kaderine terk edilmemeli; devlet de sorumluluğunu bilmek zorunda. Kaybolma riskinden bakım yüküne kadar, devletin görünmeyen boşlukları varsa bilmek zorundayız”

Esen, yaptığı açıklamada ailelerin yaşadığı görünmez yükü hatırlatarak sözlerini şöyle tamamladı: “Yaşı ileri bir anne veya babanın kapıdan çıkıp geri dönmemesi, sadece ailesinin sorumluluğunda değildir aynı zamanda bir sistem zafiyetinin sonucudur. Bu tabloyu değiştirmek için kurumlar arası eşgüdüm, veri şeffaflığı ve denetlenebilir bakım hizmetlerini görmek zorundayız. Bu sorular ya da sorunlar yalnızca ailelerin değil, hepimizin, geleceğimizin ortak meselesidir.”