Evrim Rızvanoğlu: “İklim Değişikliği Başkanlığı bütçesi, adeta buzullar gibi eriyerek, resmi enflasyonun dahi çok altında kaldı”

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçesinin görüşüldüğü komisyona katılan DEVA Partili Milletvekili Evrim Rızvanoğlu, “İklim değişikliği ile mücadelenin yolu, yeterli bütçe ve stratejik planlamadan geçiyor; ancak Kalkınma Planı’ndaki çevreye dair konuların, bütçede maalesef somutlaşmadığını görüyoruz” dedi.

DEVA Partisi İstanbul Milletvekili ve Doğa Hakları ve Çevre Politikaları Başkanı Evrim Rızvanoğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçesine ilişkin söz aldı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın belki de en önemli sorumluluğunun, "nesiller arası adalet anlayışıyla” daha yaşanılabilir bir Türkiye’yi, gelecek nesillere bırakma gerekliliği olduğuna inandıklarını ifade eden Rızvanoğlu, bütçe teklifini “İklim değişikliği ile mücadelenin yolu, yeterli bütçe ve stratejik planlamadan geçiyor, bu şüphesiz. Ancak Kalkınma Planı’ndaki çevreye dair konuların, bütçede maalesef somutlaşmadığını görüyoruz” sözleriyle eleştirdi.

‘Bütçe, adeta buzullar gibi eriyerek, resmi enflasyonun dahi çok altında kaldı’

Kalkınma Planı’ndaki çevreye dair konuların, bütçede somutlaşmamasına örnekler veren Rızvanoğlu, “Bakanlığın 2024 yılı bütçesini, bu yılın bütçesi ile karşılaştırdığımızda 10 katlık bir artış var. Bu artışın, 6 Şubat deprem felaketinin yaralarının sarılması için kullanılmak üzere yapıldığı anlaşılıyor. Buna karşın sel, yangın, kuraklık gibi çevre felaketlerinin önüne geçmek için ayrılan bütçede ise, iklim değişikliği ile mücadele ve uyum için yapılan artış sadece %16. Yıllık enflasyon resmî açıklamalarda bile ortalama %61. İklim Değişikliği Başkanlığı bütçesinin, adeta buzullar gibi eriyerek, resmi enflasyonun dahi çok altında kaldığını üzülerek görüyoruz. Bir başka çarpıcı saptamada İklim Değişikliği Başkanlığı, 2022 yılı Sayıştay Raporuna yansımış durumda. Bütçenin harcanma miktarı sadece %51.6’sı.” dedi.

Bakan Özhaseki’ye sorular

Rızvanoğlu, geçmiş ve olası 2024 yılı bütçelerine yönelik eleştirilerinin ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye şu soruları sordu:

“Tahsis edilen bütçeyi neden kullanmadınız? İklim değişikliği ile mücadelede, planlanan çalışmaları yapmadınız mı?

Bütçeyi doğru ve etkin kullanmadan, Türkiye’nin iklim hedeflerine nasıl ulaşacaksınız, uluslararası taahhütlerini nasıl gerçekleştireceksiniz?

2038’de emisyonları pik yaptırıp, 2053’te net sıfır emisyona nasıl erişeceksiniz? Hem de bütçe dengesini bile sağlayamadan?

Sayın Bakan, Yeşil mutabakat süreçleri ile ilgili olarak da ‘Sanayicilerimizi sürekli bilgilendiriyoruz’ dediniz, ancak ihracatımızın %40’tan fazlası Avrupa’ya iken, sadece bilgilendireme yeterli mi? Peki ya KOBİ’ler? sahada birçoğunun henüz bilgi sahibi olmadığını görüyoruz.

Faaliyet raporundaki tutturulamayan hedeflere gelmek gerekirse, örneğin, Sıfır Atık Programı uygulanan bina sayısının, 2022 yılındaki hedefinin sadece yüzde 37’si gerçekleşmiş. Burada hedefler doğru tespit edilemiyor mu?

Sıfır atık projesinin Çevre Ajansı bünyesinde yürütüldüğünü biliyoruz. Ancak Çevre Ajansının 2022 yılına ilişkin faaliyet raporu şu saat oldu yayınlanmadı. Mevzuata göre web sayfasında yayınlanması gerekirken, neden yayınlanmadı?

Sıfır ATIK Projesi amiral gemimiz diyorsunuz. Geçtiğimiz aylarda ise vakfedenlerin arasında iki eski bakanın olduğu Sıfır Atık Vakfı kuruldu. Bu Vakfın Bakanlıkla bir ilişkisi var mıdır?”

Bakanlığın geçen yılki sunumunda “Türkiye Yüzyılı’nda, ‘Bisiklet Ağları İle Örülmüş Bir Türkiye’yi’ hep birlikte yaşayacağız” dendiğini hatırlatan Rızvanoğlu, faaliyet raporuna bakıldığında, bisiklet yolu yapımına ilişkin, 2022 yılı gerçekleşme oranının sadece %9 olduğunu belirterek, Bakan Özhaseki’ye “Bu düşük performansa karşın, sizin görev süreniz içerisinde, bu vaadin gerçekleştiğini görebilecek miyiz?” diye sordu.

Faaliyet raporunda yer alan bir diğer dikkat çekici hususun ise; Ulusal Yeşil Bina Sertifikasına sahip 2022 yılı için hedeflenen bina sayısının hiç gerçekleştirilmezken, gürültü bariyeri alanına ilişkin başarı performansının ise %350 olduğunu vurgulayan Rızvanoğlu, “Bir tarafta hiç tutturulamayan, diğer tarafta ise aşırı gerçekleşen hedefler. Bakanlığın proje planlama ve etkin projeksiyon yetkinliklerinde bir sorun mu var?” dedi. 

Son olarak Bakan Özhaseki’nin sunumunda açıkladığı 7/24 izlenen ve denetlenen sanayi tesislerinin rakamlarına ilişkin konuşan Rızvanoğlu şu ifadeleri kullandı:

“Yatağan veya Afşin Elbistan gibi zehir saçan tesisler de bu sayıya dahil mi? Eğer öyleyse halk sağlığı verileri niye bu durumu yansıtmıyor?

Hükümetin öncelikle çevre konusuna bakış açısını değiştirmesi gerekli. Sunumunuzda ve web siteniz dahil her yerde çevreye ilişkin konulara çok az yer veriliyor. Çevre odaklı konuları ele alan ve denetimi önceleyen, Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığının, münferit bir bakanlık olarak yeniden yapılandırılması en iyi çözüm olacaktır. Belki siyaset üstü diye tanımladığınız çevre konuları, münferit bakanlık ile birlikte siyasi iradeyi de ortaya koyabilen, işlevsel bir bakanlık olur.”