Evrim Rızvanoğlu, Bakan Özhaseki’ye hava kalitesi izleme istasyonlarını sordu: “Daha temiz ve daha sürdürülebilir bir gelecek için vatandaşlar hava kalitesi verilerine şeffaf bir şekilde erişmeli”

DEVA Partili Milletvekili Evrim Rızvanoğlu, TBMM’ye verdiği soru önergesinde, Türkiye’de bulunan hava kalitesi izleme istasyonlarının durumuna ilişkin sorular sordu. Rızvanoğlu, hava kalitesi izleme istasyonlarından elde edilen verilerin halkı bilgilendirmek, politika yapıcılarına rehberlik etmek ve hava kalitesini izlemek için kritik bir rol oynadığını belirterek, “Hava kirliliğinin önlenmesi ve hava kalitesinin korunması, daha temiz ve daha sürdürülebilir bir gelecek için atılması gereken önemli bir adımdır. Ancak bunun sağlanabilmesi için vatandaşların hava kalitesi verilerine şeffaf bir şekilde erişmesi gerekmektedir. Ülkemizde birçok konuda olduğu gibi bu konuda da şeffaf bir süreç yönetilmemektedir.” dedi.

DEVA Partisi İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Yardımcısı Evrim Rızvanoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verdiği soru önergesinde hava kirliliği ile mücadelede hava kalitesinin izlenmesi ve raporlanmasının önemine vurgu yaparak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye Türkiye’deki hava kalitesi izleme istasyonlarına ilişkin sorular yöneltti.

Hava kirliliğinin, dünya genelinde ciddi sağlık sorunlarına, çevresel tahribatlara ve iklim değişikliğine ivme kazandıran bir sorun olduğunu belirten Rızvanoğlu, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl yaklaşık 7 milyon insanın hava kirliliğine bağlı nedenlerle hayatını kaybettiğinin, Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından yayımlanan “Kara Rapor 2022”ye göre ise Türkiye genelinde 2021 yılında hava kirliliği sebebiyle en az 42 bin 67 kişinin yaşamını yitirdiğinin altını çizdi.

Hava kirliliğinin önlenmesi ve hava kalitesinin korunmasının insan sağlığı, çevre ve iklim açısından hayati bir öneme sahip olduğunu ifade eden Rızvanoğlu, hava kirliliği ile mücadelede endüstriyel üretim yapan tesislerdeki bacaların filtrelerinin sıkı denetimi, temiz enerji kaynaklarının teşvik edilmesi, toplu taşımanın özendirilmesi, yeşil alanların korunması ve kamu bilincinin artırılması gibi bir dizi stratejinin yanı sıra hava kalitesinin izlenmesi ve raporlanmasının da önemli olduğunu vurguladı.

‘Vatandaşlar hava kalitesi verilerine şeffaf bir şekilde erişmeli’

Rızvanoğlu, hava kalitesi izleme istasyonları ile bu istasyonlardan elde edilen verilerin önemine ilişkin şu ifadeleri kullandı:

“Hava kalitesi izleme ağındaki istasyonların sayısı ve bu istasyonlardan elde edilen veriler, halkı bilgilendirmek, politika yapıcılarına rehberlik etmek ve hava kalitesini izlemek için kritik bir rol oynamaktadır. Özellikle kış aylarında yoğun olarak karşılaştığımız hava kirliliğinin önlenmesi ve hava kalitesinin korunması, daha temiz ve daha sürdürülebilir bir gelecek için atılması gereken önemli bir adımdır. Ancak bunun sağlanabilmesi için vatandaşların hava kalitesi verilerine şeffaf bir şekilde erişmesi gerekmektedir. Ülkemizde birçok konuda olduğu gibi bu konuda da şeffaf bir süreç yönetilmemektedir.”

‘Hava kirliliği etkisinde olan kentlerimizin yeni nesil hava kalitesi ölçüm sensörleri ile donatılmasına dair bir çalışma bulunmakta mıdır?’

Rızvanoğlu’nun verdiği soru önergesi kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye yönelttiği sorular şöyle: 

1. Ülkemizde kaç adet hava kalitesi izleme istasyonu bulunmaktadır? 2024 yılı itibariyle Bakanlığı toplam kaç hava kalitesi izleme istasyonu konumlandırma hedefi bulunmaktadır?
2. Bu istasyonlar hangi bölgelerde konumlanmıştır ve bu bölgelerde hangi parametreler izlenmektedir? İstasyonlardan elde edilen veriler, hava kalitesinin izlenmesi ve değerlendirilmesi için mevzuatta tanımlanan minimum veri alımını sağlamakta mıdır?
3. Bünyelerinde büyük yakma tesisleri olan termik santraller ve fabrikaların tamamının etki alanlarında hava kalitesi izleme istasyonu bulunmakta mıdır? Varsa hangi tesislerdir? Bu tesislere yakın yaşayan vatandaşlarımızın bulundukları bölgenin hava kalitesi verisine anlık olarak erişebilmeleri mümkün müdür?
4. İstasyonlardan elde edilen verilerin kamuoyu ile paylaşılmadan önce kalitesi kontrol edilmekte ve doğrulaması yapılmakta mıdır? Veri kalitesi kontrolü ve doğrulaması hangi kurumun sorumluluğundadır? Doğrulanmış veriler kamuoyu ile paylaşılmakta mıdır ve bu bilgilere nasıl erişim sağlanmaktadır?
5. Hava kalitesi izleme ağına yönelik gelecekteki geliştirme ve genişletme planları nelerdir? Hava kirliliği etkisinde olan kentlerimizin yeni nesil hava kalitesi ölçüm sensörleri ile donatılmasına dair bir çalışma bulunmakta mıdır?
6. Hava kalitesi bilgisinin vatandaş erişimine internet ve LED ekranlar aracılığı ile sunulduğu ilçelerin toplam ilçeler içindeki payı kaçtır?
7. Türkiye’nin hava kalitesi limit değerleri ile Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün bu konuda referans kabul ettiği sınır değerler karşılaştırıldığında ortaya çıkan sonuçlar nedir?
8. Bakanlık tarafından hava kirliliğinin önlenmesi ve hava kalitesinin korunması konusunda sivil toplumun ve vatandaşların süreçlere katılımına yönelik hangi adımlar atılmaktadır?